Jak kofeina redukuje zmęczenie

Kofeina występuje naturalnie w roślinach i głównie z nich jest pozyskiwana. Jej naturalnym źródłem są nasiona kawy, liście czarnej herbaty, liście yerba mate, a nawet nasiona kakao. Kawa zyskała swoją popularność nie tylko dzięki wyjątkowemu aromatowi, ale też swoim właściwościom pobudzającym. Często zaczynamy od niej dzień, lecz wypicie jej w trakcie doby również daje stymulujący rezultat i może mieć bardzo pozytywny wpływ podczas wykonywane treningu. W jaki sposób kofeina redukuje zmęczenie?

Kofeina wpływa na ośrodkowy układ nerwowy

Mechanizm jej działania ma związek z receptorami adenozynowymi znajdującymi się w mózgu. Tam położone są receptory, na które działa kofeina dając efekt pobudzenia.

Adenozyna to przekaźnik informacji o zmęczeniu. Ilość powstałych cząsteczek adenozyny jest miarą zużycia energii komórkowej i szczególnie dużo powstaje jej w sytuacji niedokrwienia i niedotlenienia mózgu. Cząsteczka adenozyny przyłączając się do receptorów powoduje spadek metabolizmu i ciśnienia komórkowego. Dochodzi wówczas do obniżenia aktywności elektrycznej poprzez redukowanie ilości uwalnianych neurotransmiterów pobudzających (takich jak np.: dopamina). W efekcie przyłączenia się adenozyny do receptora hamowana jest aktywność mózgu, co objawia się uczuciem zmęczenia i senności. Taki mechanizm ma na celu zapobiegać przemęczeniu organizmu.

Kofeina ma powinowactwo do tego samego receptora, co adenozyna i konkuruje z nią. Działa poprzez blokowanie miejsca dla adenozyny na receptorze, więc kompleks adenozyna-receptor nie powstaje.

Sygnał o zmęczeniu nie dociera do mózgu, a neuroprzekaźniki stymulujące są nieprzerwanie wydzielane, co daje efekt pobudzenia.  Kofeina wpływa w ten sposób na ośrodkowy układ nerwowy redukując zmęczenie. Kofeina wpływa również na układ krwionośny i układ oddechowy. Działa rozszerzająco na naczynia, przez co zwiększa się przepływ krwi w obrębie mięśni i mózgu. Takie działanie nie tylko zwiększa wydolność fizyczną, ale też wspomaga procesy myślowe. Dodatkowo przyspiesza przemianę materii, co sprawia, że wraz ze zwiększoną ilością krwi do mózgu dociera więcej glukozy.

Kofeina poprawia koncentrację i pamięć

Działanie kofeiny wykorzystywane jest w preparatach poprawiających koncentrację i pamięć w trakcie nauki. Czy słusznie? Opisany powyżej mechanizm działania kofeiny zwiększa zdolność percepcji i analizowania wrażeń, zatem w małych i średnich ilościach usprawnia procesy myślowe, polepsza również zdolność kojarzenia i zapamiętywania. Wydłuża czas, w którym możemy utrzymać maksymalnie skupioną uwagę oraz utrzymać motywację. Podnosi czujność i skraca czas reakcji, przez co chętnie stosowana jest przez nocnych pracowników (np.: kierowców)

Istotną kwestią jest przyjmowana dawka kofeiny. Prawdą jest, że wspomaga naukę, ale ma to miejsce tylko przy umiarkowanych dawkach powodujących niewielkie pobudzenie. Jedna kawa to około 75 mg kofeiny, co daje optymalny efekt na czas od 2 do 3 godzin. Jest to jednak kwestia indywidualna, ponieważ zależy od tego, czy mamy w zwyczaju pić kawę i w jakiej ilości. Ma to związek ze zdolnością przystosowywania się organizmu ludzkiego do regularnie spożywanych dawek kofeiny, przez co po tygodniu picia dawki 75mg potrzebować będziemy więcej kofeiny dla uzyskania tego samego efektu. Organizm wykształca wówczas więcej receptorów adenozyny, aby mogła się ona przyłączyć i zadziałać spowalniająco. Na szczęście proces ten jest odwracalny i kilkudniowa przerwa od kawy powoduje powrót do stanu początkowego.

Od dawki zależy stopień pobudzenia i jest on bardzo istotny w procesie nauki. Niska dawka kofeiny zwiększa zdolność zapamiętywania i ułatwia wykonywanie zadań umysłowych o umiarkowanym stopniu trudności. Z kolei zbyt duża dawka może to utrudniać ze względu na bombardowanie ośrodków mózgowych bodźcami z otoczenia. Takie „przedawkowanie” objawia się nadmierną nerwowością oraz poceniem się dłoni. Zamiast ułatwiać, utrudnia rozwiązywanie złożonych problemów. O wiele częściej dochodzi również do dekoncentracji i tzw. gonitw myśli.

Aby maksymalnie wykorzystać pobudzające właściwości kawy należy wiedzieć, że zaczyna ona działać po 20 minutach od jej wypicia i czas pobudzenia trwa na ogół od 2 do 3 godzin. W celu uzyskania lepszego rezultatu można posłodzić kawę. Sacharoza we krwi stanowi źródło glukozy – łatwo dostępnego dla mózgu paliwa. Sama kofeina wspomaga koncentrację i pamięć, natomiast dodany cukier działa dodatkowo stymulująco na ośrodki nerwowe.

Podobne artykuły:

• Kofeina przed treningiem – 5 sposobów, jak kofeina poprawi Twój trening
• Kofeina, a utrata wagi – 3 powody dlaczego kofeina może pomóc w redukcji tkanki tłuszczowej
• Czy herbata pobudza tak samo, jak kawa? Kofeina a teina
• 5 najbardziej popularnych źródeł kofeiny
• Kofeina w sportach walki – jak poprawić wyniki za pomocą kofeiny